سالانه بیش از 1/500/00 مورد تولد در کشور ما ثبت می شود، با در نظر گرفتن میزان شیوع آنیوپلوئیدي هاي شایع مثل سندروم داون یا تریزومی 21) 1/700 ،(سندروم ادوارد یا تریزومی 18) 1/3500 (و سندروم پاتو یا تریزومی 13) 1/5000 (انتظار می رود سالانه 2140 مورد تریزومی 21 ،430 مورد تریزومی 18 و 300 مورد تریزومی 13 به جمعیت کشور اضافه شود، اما خوشبختانه در سایه فراگیر شدن تستهاي غربالگري دوران بارداري، بروز این موارد بسیار کمتر از ارقام ذکر شده می باشد، گرچه بدلیل پاره اي از کاستی ها از قبیل مشکلات اقتصادي اکثریت جامعه، فقدان یا کمبود پوشش بیمه اي براي انجام تستهاي غربالگري، عدم اطمینان و یا اطلاعات کافی برخی از پزشکان زنان و همکاران ماما و … این تستها هنوز به طور 100 %براي همه مادران باردار انجام نمی شود. از آنجاییکه می دانیم تستهاي غربالگري دوران بارداري می توانند هم مثبت کاذب و هم منفی کاذب داشته باشند و از آنجاییکه این برنامه ها شامل یک کار گروهی متشکل از پزشکان
زنان، ماماها، سونولوژیستها و متخصصین آزمایشگاه و نیز خود بیمار می باشد، ضروریست براي بهره وري بیشتر از این برنامه ها و نیز به حداقل رساندن میزان منفی یا مثبت کاذب، نهایت همکاري و هماهنگی بین گروههاي فوق الذکر وجود داشته باشد و نیز ضروریست که همه دست اندرکاران با داشتن یک فهم مشترك و نیز ارتباط پیوسته کارآیی این تستها را افزایش دهند. از آنجا که گزارش نهایی تستهاي غربالگري توسط آزمایشگاه انجام می شود ضروریست تمامی نکاتی که منجر به ناکارآمدي یا ارائه جوابهاي با دقت و یا صحت ناکافی می شود توسط متخصصین آزمایشگاه لحاظ شده و سایر متخصصین ذیربط اعم از پزشکان و سونولوژیستها خود را نسبت به فراهم کردن این خواسته ها متعهد نمایند. در این مقاله سعی می کنم با استفاده از 11 سال سابقه انجام، گزارش و تفسیر و آموزش تستهاي غربالگري در هریک از حوضه هاي مطب، سونوگرافی، آزمایشگاه و در نهایت تفسیر جوابها نکاتی را که در صورت عدم رعایت منجر به بروز خطا و یا ناکارآمدي تستها می شوند ذکر نمایم. این نکات عمدتا مواردي هستند که منشا آنها کمبود آموزش آکادمیک و یا سوء تعبیر و یا اعمال سلیقه هاي شخصی و غیر علمی است. در حوضه مطب به موارد زیر اشاره خواهد شد:
•نکاتی که پزشکان و ماماها بهنگام نوشتن دستور آزمایش و سونوگرافی و ارجاع بیمار به پاراکلینیک و نیز تفسیر آزمایش باید مورد توجه قرار دهند.
•در کدام هفته هاي بارداري کدامیک از پروتوکلهاي غربالگري( دابل مارکر، سونوي NT ،کواد مارکر،سکوئنشیال، اینتگریتد، NTD Screen (را باید استفاده کنند.
•استفاده از روشهاي نوین غربالگري NIPTبراي کدام گروه از مادران باردار مفید می باشد.
•سونوگرافی تشریحی چه کاربردي دارد؟
•آیا با در دسترس بودن کواد مارکر هنوز جایز است که از تریپل مارکر استفاده نمود؟
•آیا در صورت پایین بودن ریسک غربالگري سه ماهه اول انجام تستهاي غربالگري سه ماهه دوم لازم است؟
•چه زمانی باید از تسهاي تشخیصی مانند آمنیوسنتز و QF-PCR استفاده نمود.
•در حوضه سونوگرافی به موارد زیر اشاره می شود:
•استانداردهاي یک سونوگرافی NT قابل قبول. •نکاتی که در برگه گزارش سونوگرافی براي استفاده آزمایشگاه ضروریست.
•در حوضه آزمایشگاه به نکات زیر اشاره خواهد شد:
•استانداردهاي انجام تستها و رسم منحنی.
•نکاتی که باید از برگه گزارش سونوگرافی و موقع رسم منحنی و تفسیر تستها مورد استفاده قرار گیرد.
•استانداردهاي یک پرسشنامه کامل براي کسب اطلاعات صحیح از بیمار و استخراج اطلاعات سونوگرافی.
•سوء تفاهمهایی که در مورد سوابق بارداریهاي قبلی و بیماریهاي فعلی مادر و نیز اطلاعات مربوط به سن مادر بهنگام پر کردن برگه
پرسشنامه در اغلب مراکز مشاهده می شود.
•لزوم و ارزش گزارش ریسک بیوشیمیایی در کنار ریسک ترکیبی در برگه هاي گزارش نهایی آزمایشگاه.
•نحوهگزارش و تفسیر ریسک سکوئنشیال در کنار ریسک دابل مارکر.
•ارزش سرعت در ارائه جوابها.
•پیشنهادات و توضیحاتی که لازم است در برگه گزارش جداي از توضیحات پیش فرضی که در نرم افزار ها وجود دارد توسط متخصص آزمایشگاه قید گردد.
•لزوم ارائه توضیحات شفاهی و کتبی قابل فهم براي بیماران توسط آزمایشگاه.
•لزوم ارائه مشاوره توسط متخصص آزمایشگاه به بیمارانیکه نتیجه تستهاي غربالگري آنها مثبت یا مشکوك می باشد.
•در چه مواردي لازم است که تستها تکرار شوند.
•کدام اطلاعات سونوگرافی در هریک از سه ماهه اول و دوم براي آزمایشگاه ارزشمندتر می باشد.
•نکاتی که در مورد جنین هاي اهدایی و چند قلویی ها باید مد نظر قرار گیرد.
•توجه کافی به MoM ها هنگام تایید نهایی جوابها.
•جدول ارزش و کارایی هر یک از پروتوکلهاي غربالگري که هر پزشک زنان و آزمایشگاهی باید نسبت به آن مسلط باشد.
