رادیولوژی یا تصویربرداری شاخه‌ای از پزشکی درگیر با انرژی تابشی در تشخیص و درمان بیماری‌ها است. با استفاده از رادیولوژی پزشکان می‌توانند اتفاقاتی که در بدن افتاده را ببینند.
ظهور رادیولوژی در پزشکی امکان تشخیص دقیق و سریع بیماری‌ها را فراهم کرد. رادیولوژی و دستگاه‌های آن به قدری محبوبیت و کاربرد دارند که همچنان در حال پیشرفت هستند.
تاریخچه رادیولوژی
رونتگن در ۲۲ دسامبر ۱۸۹۵ اشعه ایکس را کشف کرد و برای اولین بار از دست همسر خود رادیولوژی گرفت. در اولین روز سال ۱۸۹۶ رونتگن گزارشی از اولین تحقیقات خود و اولین تصویر رادیولوژی در قالب X-ray را به دانشگاه‌های اروپا فرستاد.
به اصرار دانشگاه‌های اروپا رونتگن در ۲۳ ژوئیه ۱۸۹۶ سخنرانی نمود و از دست پروفسور کولیگن رادیولوژی گرفت. این جلسه باعث شد که رادیولوژی با نام اشعه رونتگن رسما ثبت شود.
اولین ارزیابی از بدن بیماران توسط رادیولوژی انجام گرفت.
اساس کار رادیولوژی
به طور کلی در دستگاه رادیولوژی یک لامپ اشعه ایکس متصل به یک بازو قرار دارد. این بازو قابلیت چرخش دارد، این امر امکان متمرکز کردن اشعه رادیولوژی روی موضع مورد نظر را فراهم می‌آورد.
متخصصین یک فیلم در مسیر خروج پرتوهای رادیولوژی قرار می‌دهند تا عکس موضع مورد نظر روی آن پدیدار شود.
همه دستگاه‌های رادیولوژی دارای کامپیوتر هستند و در واقع کامپیوتر برای آن‌ها اشعه تولید می‌کند.
عکسهای رادیولوژی به دو دسته ساده و با مواد کنتراست تقسیم می‌شوند. در عکس ساده رادیولوژی بدون نیاز به مواد خارجی گرفته می‌شود و عموما تفکیک حدود اعضا بدن دشوار است. در عکس رادیولوژی با مواد کنتراست عکس‌برداری ضمن وارد کردن مواد خارجی به بدن انجام می‌شود. این مواد نسبت به بافت‌های نرم بدن تراکم متفاوتی دارند و رنگ یکنواخت را برهم می‌زنند لذا عکس رادیولوژی تمایز خوبی را نشان خواهد داد.
انواع دستگاه‌های رادیولوژی
دستگاه‌های رادیولوژی با توجه به کارکردی که دارند دارای انواع مختلفی هستند.
• دستگاه‌های رادیولوژی تشخیصی
دستگاه‌های تشخیصی با توجه به سیستمی که دارند و تصویر رادیولوژی که ارائه می‌دهند نام‌گذاری شده‌اند.
CT-Scan, MRI, MRA ، فلوروسکپی، ماموگرافی، سونوگرافی (لینک به مقاله آنچه باید از سونوگرافی بدانید)، پزشکی هسته‌ای
• دستگاه‌های رادیولوژی مداخله‌ای
در این روش از تصویربرداری پزشکی توسط دستگاه‌های رادیولوژی به عنوان نوعی درمان یا کمک به درمان برای افراد غیرسرطانی استفاده می‌شود. مثلا از تصاویر رادیولوژی برای انجام انواع بیوپسی‌ها یا آنژیوگرافی استفاده می‌شود.
نکته‌ای که در مورد این نوع رادیولوژی وجود دارد، خطراتی است که در مقایسه با کاربرد‌های دیگر رادیولوژی بیشتر است.
• دستگاه‌های رادیولوژی درمانی
از انواع رادیولوژی درمانی برای درمان انواع سرطان‌ها، کمردرد و مشکلات کبد و کلیه استفاده می‌شود.
در رادیولوژی درمانی سرطان پرتوهای تولید شده با انرژی بالا به بافت سرطانی تابیده و سبب تخریب بافت سرطانی می‌شوند. در واقع با این روش رادیولوژی سبب کاهش علائم و درمان کامل می‌شود. نکته مهم آن است که متخصص رادیولوژی باید محل را عایق‌بندی کرده و از محافظ سربی استفاده نماید.
• دستگاه‌های رادیولوژی هسته‌ای
در این روش رادیولوژی قبل از عکس‌برداری به بیماران با هدف تشخیص دقیق‌تر دارو تزریق می‌شود. این روش همچنین در تشخیص‌ها در بحث فیزیک پزشکی کاربرد دارد.
رادیولوژی هسته‌ای در واقع وارد شاخه‌های تخصصی پزشکی می‌شود و اساس کار در آن مواد رادیواکتیو است.
ظهور رادیولوژی دیجیتال
دنیای امروز دنیای دیجیتال است، بدنبال دیجیتال شدن بخش‌های مختلف پزشکی، انواع دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال وارد بازار شد. ظهور رادیولوژی دیجیتال مزایای بسیاری در پی داشت، برای مثال در این دستگاه‌ها متخصص رادیولوژی می‌تواند مقدار اشعه را تنظیم کند و در صورت نیاز تصاویر را با تکرار دریافت نماید. همچنین سرعت تابش اشعه رادیولوژی افزایش یافته در نتیجه بیمار مدت کمتری در معرض تابش و عوارض آن قرار می‌گیرد. از سوی دیگر عکسهای دیجیتال رادیولوژی را به سادگی می‌توان آرشیو کرد.
مزایای رادیولوژی
رادیولوژی یکی از روش‌های تشخیصی غیرتهاجمی است. در پزشکی روش‌هایی که بتوان از طریق آن‌ها داخل بدن بیمار را مشاهده نمود اما نیاز به شکافتن بدن نباشد را روش غیر تهاجمی می‌گویند. می‌توان گفت رادیولوژی از اولین روش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی است.
با استفاده از دستگاه‌های رادیولوژی دقت و سرعت تشخیص افزایش یافت. از سوی دیگر می‌توان علت محبوبیت زیاد دستگاه‌های رادیولوژی را در کمکی که به تشخیص و درمان دو علت عمده مرگ و میر یعنی بیماری‌های قلبی و سرطانی کردند، دانست.
کاربرد‌های رادیولوژی
عکسهای رادیولوژی بهترین روش برای تشخیص شکستگی‌ها هستند.
از دستگاه‌های رادیولوژی جهت آسیب‌شناسی علت درد‌های کمر، تغییر شکل ستون فقرات، لغزش مهره‌های کمر و یا ستون فقرات، تشخیص سنگ کلیه استفاده می‌شود.
در بیمارانی با مشکلات ریوی عکس رادیولوژی ریه نشان دهنده سلامت یا بیماری است.
از عکس‌ها و تصاویر رادیولوژی جهت بررسی‌های ساده و سریع شکم، معده، مری، روده‌ها و کلیه‌ها نیز استفاده می‌شود. در تشخیص‌های مربوط به این بخش‌ها از رادیولوژی با مواد کنتراست بهره می‌گیرند تا نمونه‌های واضح‌تری برای تشخیص داشته باشند.
کلام آخر
رونتگن با کشف اشعه‌های رادیولوژی در سال ۱۸۹۵ تحول عظیمی در پزشکی ایجاد کرد. در واقع رادیولوژی اولین روشی است که امکان عکس‌برداری از داخل بدن انسان به صورت غیر تهاجمی را فراهم کرد.
دستگاه‌های رادیولوژی با توجه به کاربردی که دارند متفاوت هستند اما کلیت اجزا آن‌ها یکی است. از دستگاه‌های رادیولوژی می‌توا جهت تشخیص و درمان استفاده نمود.
رادیولوژی در عین خطرات احتمالی دارای مزایای بسیاری است که پزشک با توجه به حال بیمار ریسک انجام آن را می‌پذیرد.
پیشرفت در ساخت، تولید و استفاده از دستگاه‌های رادیولوژی ادامه دارد. امروزه علم دیجیتال وارد حوزه ساخت این دستگاه‌ها شده و دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال را تولید نموده که دارای محبوبیت و مزایای بسیار هستند.
در شرکت تجهیزات پزشکی زکریا کبیر می‌توانید بهترین نمونه‌های دستگاه‌های رادیولوژی را ببینید، انتخاب کنید و بخرید. کارشناسان ما برای کمک به شما ۲۴ ساعت در روز پاسخگو خواهند بود.
