استابلایزر یا تثبیت کننده ی ولتاژ، دستگاهی الکترونیکی است که تغذیه ی یک وسیله ی برقی از جریان بی نوسان الکتریسیته را تضمین میکند. این وسیله در مسیر جریان برق قرار گرفته و از بروز هرگونه نوسان و پرش های ناگهانی برق شهری یا برق سه فاز جلوگیری میکند.
استابلایزرها ولتاژ ورودی را در هر لحظه اندازه‌گیری کرده، کاهش یا افزایش ولتاژ را بررسی و تصحیح مینماید. بدین ترتیب، همواره در خروجی ولتاژ 220 ولت یا 380 ولت با دقت 1 درصد، به صورت خطی و پیوسته خواهیم داشت.
کارکرد
اکثر دستگاه ها و وسایل برقی مورد استفاده، باید با ولتاژ 220 ولت کارکنند. تغییرات مکرر ولتاژ و افت یا افزایش بیش از حد آن میتواند خسارت‌های جبران ناپذیری به قسمت‌های اصلی دستگاه‌های الکتریکی، از جمله موتور، کمپرسور، پاور و … وارد نماید. به منظور جلوگیری از این تغییرات ولتاژ ناخواسته، استفاده از دستگاه استابلایزر به منظور کنترل و یکنواخت سازی نوسانات برق ضروری میباشد.
انواع استابلایزر از نظر تکنولوژی ساخت
به طور کلی استابلایزر ها از نظر تکنولوژی و فناوری ساخت، به سه نوع تقسیم‌بندی میشوند.
- رله ای
- سروو موتوری
- استاتیک
استابلایزر رله‌ای
در این نوع، مجموعه ای از رله‌ها وجود دارد که به بخش‌های مختلف خروجی یه ترانس افزاینده یا کاهنده متصل میشود و به طور مکرر در بازه های زمانی مختلف ولتاژ با انتخاب آی سی مقایسه گر یا میکروکنترلر یک رله، وارد مدار شده و خروجی تنظیم میگردد. در استابلایزر رله ای تنظیم دقیق ولتاژ نامی امکان پذیر نبوده و ممکن است خطایی در حدود 6± درصد ولتاژ نامی رخ دهد.
این نوع از استابلایزرها، ولتاژ ورودی را با مقدار مرجع مقایسه میکند. زمانی که ولتاژ ورودی بالاتر یا پایین تر از حد مجاز قرار بگیرد مدار کنترل به رله مربوطه فرمان می دهد تا ولتاژ در خروجی تنظیم شود. در واقع یک کنترل کننده جریان، ولتاژ را نسبت به عدد تعیین شده بررسی می کند و رله ها را در محل مناسب قرار می دهد. این نوع تثبیت کننده ولتاژ، کاربرد فراوانی در لوازم خانگی با درجه حساسیت پایین دارند.
مزایای نوع رله ای: وزن کم، ارزان قیمت بودن
معایب نوع رله ای: سرعت تصحیح ولتاژ پایین، دوام کمتر، قابلیت اطمینان کمتر
استابلایزر سروو موتوری
نام دیگر این استابلایزرها Servomechanism یا Negative Feedback میباشد. معمولا زمانی که جریان ورودی خیلی بالا باشد از استابلایزرهای سروو استفاده می شود.در این مدل، از موتور سروو برای چرخاندن کربن روی سمت ثانویه ترانس برای قرار گرفتن در محل دقیق نزدیک به ولتاژ نامی استفاده میشود. بدین ترتیب ولتاژ بسیار دقیق‌تری را نسبت به مدل رله ای ایجاد میکند .
معایب: جبران جهش‌های ناگهانی ولتاژ با کندی فراوان همراه است.
استابلایزر استاتیک
در این نوع استابلایزر بر خلاف دو نوع فوق از قطعات نیمه هادی مانند IGBBT ، SCR و میکروکنترلر برای تنظیم ولتاژ در خروجی استفاده میشود. این نوع استابلایزر دقیق‌ترین تنظیم را نسبت به دو نوع دیگر فراهم می کند .
این مدل هیچ عضو متحرکی ندارد و به جای آن از یک Power Electronic converter استفاده می کند که امکان کنترل جریان به صورت لحظه ای را فراهم مینماید.
مزایا و معایب انواع استابلایزر
تفاوت استابلایزر و محافظ
محافظ های الکترونیکی تنها دارای یک برد الکترونیکی میباشند و در هنگام افت یا افزایش ناگهانی ولتاژ، جریان برق را قطع میکنند. در محافظ ها نوعی مدار تاخیر نیز تعبیه شده است تا در صورت بازگشت به شرایط ولتاژ ایده آل، جریان برق مجددا وصل شود. این در صورتی است که استابلایزر ها جریان برق را قطع نمیکنند، بلکه اقدام به اصلاح ولتاژ در محدوده تعیین شده میکنند. این عملیات موجب رفع نوسانات برق در خروجی شده و سلامت وسیله برقی را تضمین مینماید. استابلایزر ها میتوانند به عنوان نوعی محافظ قوی نیز عمل کنند، به این صورت که اگر به هر دلیلی اتصالی در خروجی و یا مدارات داخلی استابلایزر رخ دهد، دستگاه به صورت اتوماتیک توسط میکروکنترلر تعبیه شده، خروجی را قطع نموده و اجازه وارد شدن اشکالات از جانب نوسانات برق شهری را نمیدهد.
مزایای استابلایزر
- تثبیت نوسانات برق شهر: این دستگاه میتواند با تثبیت ولتاژ ورودی به دستگاه های الکترونیکی، به میزان قابل توجهی عمر و راندمان دستگاه ها را بالا ببرد.
- حفاظت در برابر اتصال کوتاه: اگر اتصالی در خروجی و یا مدارات داخلی استابلایزر رخ دهد، دستگاه بلافاصله و به صورت خودکار توسط میکروکنترلر تعبیه شده، خروجی را قطع نموده و از بروز هرگونه ایراد و مشکل برای دستگاه الکترونیکی جلوگیری می نماید.
- کاهش مصرف برق: نوسانات برق شهر موجب اختلال در عملکرد دستگاه ها و کاهش قدرت نامی و راندمان الکتروموتور میشود و این امر سبب پایین آمدن دور الکتروموتور و گرم شدن آن و در نتیجه افزایش تلفات انرژی میشود. بنابراین برق زیادی مصرف شده که میزان آن گاها تا ۲۵% نیز اندازه گیری شده است.
- محافظت در برابر نوسانات لحظه ای و رعد و برق
کاربرد های استابلایزر
- کاربردهای خانگی (جهت حفاظت از آسانسور، یخچال، تلوزیون، کولر گازی و …)
- کاربردهای بیمارستانی: اتاق عمل، دستگاه های سی تی اسکن، دستگاه سونوگرافی، دستگاه MRI، یونیت های دندانپزشکی و …)
- محیطهای صنعتی (دستگاه‌های بسته‌بندی، دستگاه‌های CNC و …)
- و …
نکات خرید استابلایزر
- توان استابلایزر باید از مجموع توان های دستگاه های مورد استفاده بیشتر باشد.
- دقت به نوع استابلایزر خریداری شده با توجه به اهمیت دستگاه های مصرفی
- خدمات پس از فروش مناسب از شرکت ارائه دهنده استابلایزر
کلام آخر
شرکت مهندسی پزشکی زکریای کبیر، ارائه دهنده انواع استابلایزرها، در مدل های مختلف میباشد. برای کسب اطلاعات در خصوص استابلایزرها و خرید ان، به سایت زکریاشاپ مراجعه کنید.
